„Dziewczyna w falbankach sobie nie poradzi…” Dzień kobiet, ale czy kobiecości? Rozmowa z pedagogiem szkolnym Weroniką Konieczny

Nie znam żadnej feministki, nawet silnych kobiet nie znam wiele. Za to bliskie są mi zabiegane matki, zaaferowane pracowniczki na etatach, porzucone i rzucające, szczęśliwe pracoholiczki i zmęczone panie domu. I ja je nawet rozumiem. Łatwo mi je zdefiniować, zaszufladkować, obsadzić  w formy, włożyć w jeden w worek. I to jest okrutne. Do tego okrucieństwa przygotowujemy się całe nasze kobiece życie. 

O to jak z radosnych dziewczynek wyrastają krytyczne kobiety, pytamy pedagog szkolną pracującą w  Zespole Szkół w Gogołowej i Technikum TEB Edukacja w Wodzisławiu Śląskim, na co dzień obserwującą wychowanie kolejnych pokoleń kobiet - Weronikę Konieczny.

AB: Weroniko często rozmawiamy o kobiecości i jej sile. Dla mnie to jednak akademickie dyskusje. Częściej bowiem obserwuję jak z małych, rezolutnych i radosnych dziewczynek wyrastają  słabe, zmuszone przeglądać się w społecznym lustrze kobiety. I to jest przykre. Co Twoim zdaniem ma na to wpływ?

Weronika Konieczny: Nie jest to prawidłowość. Jednak faktycznie często tak bywa.  Dziewczynki rezolutne niejednokrotnie wychowywane są w fałszywym wysokim poczuciu własnej wartości,  które wystarcza na czas dziecięcych zabaw.  Niestety wraz z dorastaniem pojawiają się trudności,  z którymi niekoniecznie wymuskana,  uśmiechnięta dziewczyna w falbankach sobie poradzi.  Wtedy pojawia się naturalna potrzeba posiadania kogoś,  kto wesprze, przejmie odpowiedzialność, czasami nawet wyręczy. Wychowywanie w ideale lalki, laleczki prowadzi do dorosłej marionetki. 

AB: Mojej kobiecości uczyły mnie kobiety: bacie, mama, nauczycielki. Wszystkie stanowcze, harde, samodzielne i odważne, choć każda na swój sposób. Kobietą jednak stałam się tylko i wyłącznie dzięki funkcjonowaniu w męskim świecie, w którym czuję się, o ironio, znacznie pewniej. Jakie znaczenie ma fakt wychowania do kobiecości?

- Rola matki we wczesnym  wychowaniu dziewczynki jest niebywale ważna.  Z matką mamy najbliższe relacje pod względem fizycznym, które mają wpływ na budowanie więzi. Dziecko uczy się poprzez naśladowanie.  Matka jest wzorem kobiety, uczy dziecko wrażliwości,  empatii, budowania relacji.  Konstruktywne przywiązanie matki do dziecka we wczesnym dzieciństwie to czynnik chroniący, budujący. Jednocześnie matka jest pierwszym i najważniejszym lustrem, w którym się przeglądamy i najzwyczajniej na świecie, chcemy w nim wyglądać dobrze. Jeśli lustro jest potłuczone, ma rysy, załamania - to się nie uda.

AB: Z dziewczynki wyrasta dziewczyna. Czego świat oczekuje od współczesnych nastolatek? Jakie wartości  im proponuje?

WK: Współczesny świat jest okrutny dla nastolatek,  każe im szybko dorosnąć..... Regulować brwi,  malować paznokcie,  wkładać buty na obcasie.....a jednocześnie każe im być silnymi,  przeć do przodu, bagatelizując emocje i uczucia. XXI wiek promuje wartości konsumpcyjne,  prymat mieć,  wyglądać,  nad być i odczuwać.

AB: Czy współczesne nastolatki mają szansę wyrosnąć na samodzielne, zdecydowane i silne kobiety?

WK: Tak,  pod jednym warunkiem,  że dorośli będą traktować nastoletnie dziewczyny jak partnerów do rozmowy,  że będą ich słuchać, towarzyszyć im, pokazywać i promować wartości uniwersalne.  Należy zerwać ze stereotypem, że samodzielna, niezależna kobieta,  to taka,  która nie potrafi znaleźć męża-wybawiciela,  tylko taka,  która zna swoją wartość,  która potrafi śmiać się,  płakać, zarabiać pieniądze. To też kobieta, która mimo społecznych stereotypów potrafi wybierać i ponosić konsekwencje tych wyborów.

W tym wszystkim jest jeszcze edukacja, podręczniki wypełnione schematami ról - mama gotuje, mama sprząta, mama się opiekuje. Tej sytuacji nie rozjaśnia również sfeminizowany świat szkoły. Czy tam mówi się o feminizmie, sile płci, równouprawnieniu?

- Zależy w której szkole. W moich szkołach nie ma tematu tabu.... Z młodzieżą zawsze gram w otwarte karty,  rozmawiam wprost... Sama często wywołuję trudne tematy,  by konstruktywnie przeprowadzić młodego człowieka przez kryzys tożsamości. Feminizm,  równość płci,  niezależność owszem rozmawiamy o tym,  chcę,  żeby moi uczniowie mieli otwarte umysły..... Myślę,  że być może zdarzają się szkoły,  w których tak trudne tematy są pomijane i pewnie wynika to z lęku,  że nie młodzież,  a dorośli tego nie udźwigną - mówi Weronika Konieczny.

AB: Gdyby mama wiedziała, to ...kim dziś byłaby córka z perspektywy kobiety, nauczyciela, pedagoga?

WK: Podstawa kobiecości to otwarty umysł, to ważna cecha jaką należy kształtować u młodych kobiet.  Myślę,  że zawsze miałam otwarty umysł, jednak wychowanie postkomunistyczne nie sprzyjało jego kształtowaniu.  Dzisiaj jestem córką najlepszej matki,  otwartą,  niezależną kobietą.

Dziś świętujemy Dzień Kobiet, dostaniemy kwiaty, czekoladki, zdarzy się dobre słowo. A co z codziennością? Dbacie o swoją kobiecość? Samodzielność? Szczęście? Jak wychowujecie swoje córki?