Reklama zamknie się automatycznie po 8 sekundach
Dla jednych to dzień jak każdy inny. Dla innych – moment, w którym lepiej nie wychodzić z domu, nie podejmować ważnych decyzji i omijać czarne koty szerokim łukiem. Piątek trzynastego od lat wzbudza emocje, inspiruje popkulturę i... statystyki. Czy jednak rzeczywiście jest się czego bać?
Geneza złej sławy tej daty to połączenie dwóch „nieszczęśliwych” symboli: liczby 13 oraz dnia tygodnia – piątku. Oba mają bogate, choć niekoniecznie złowrogie, korzenie kulturowe.
Liczba 13 przez wieki była uważana za przeklętą. Już podczas ostatniej wieczerzy w Nowym Testamencie pojawia się symbolika – przy stole zasiadło 13 osób, a 13. był Judasz, który zdradził Jezusa. W nordyckich mitach zaś nieproszonym trzynastym gościem był Loki, bóg chaosu i zniszczenia.
Z kolei piątek tradycyjnie uznawany był za dzień nieszczęścia – to wtedy, według chrześcijańskiej tradycji, Jezus został ukrzyżowany. W niektórych źródłach wskazuje się również, że to właśnie w piątek Ewa miała podać Adamowi zakazany owoc.
Pierwsze znane połączenie tych dwóch symboli w formie „piątku trzynastego” pojawia się w literaturze XIX wieku, ale rozgłos przyniosła mu dopiero książka Thomasa W. Lawsona „Friday the Thirteenth” z 1907 roku, opowiadająca o maklerze wywołującym krach na Wall Street właśnie w ten dzień.
Jedna z popularnych teorii mówi, że pechowy piątek trzynastego ma swoje korzenie w średniowieczu – 13 października 1307 roku, w piątek, rozpoczęły się masowe aresztowania templariuszy na polecenie króla Francji Filipa IV. Była to brutalna akcja, która zapoczątkowała upadek tego potężnego zakonu.
W nowszej historii również nie brakuje niefortunnych zdarzeń przypadających na ten dzień:
13 listopada 1970 – cyklon Bhola uderza w Bangladesz, zabijając setki tysięcy ludzi.
13 października 1972 – katastrofa lotu urugwajskiego, której historię opowiada film „Żywi”.
13 stycznia 2012 – katastrofa statku „Costa Concordia” u wybrzeży Włoch.
Czy to dowód na wyjątkową „moc” tej daty? Raczej gra przypadku, ale wiele osób i instytucji woli nie ryzykować. W niektórych hotelach nie ma pokoi z numerem 13, a w samolotach – trzynastego rzędu. Linie lotnicze takie jak Lufthansa czy Ryanair celowo pomijają ten numer w układzie siedzeń.
Zła sława piątku trzynastego to także efekt kultury masowej, która chętnie eksploatuje temat pecha, lęku i tajemnic. Najbardziej znanym przykładem jest seria horrorów „Friday the 13th”, której pierwsza część ukazała się w 1980 roku. Zamaskowany Jason Voorhees stał się ikoną grozy, a data zyskała w kinie status symbolu nadprzyrodzonej grozy.
W muzyce, literaturze czy nawet reklamie – motyw piątku trzynastego regularnie powraca jako chwytliwe odniesienie do pecha, irracjonalnych lęków i tajemniczych zbiegów okoliczności.
Mimo że przesąd wciąż ma się dobrze, statystyki nie potwierdzają zwiększonej liczby wypadków czy tragedii w piątki trzynastego. Wręcz przeciwnie – niektóre badania sugerują, że ludzie zachowują wtedy większą ostrożność. Przykład? Mniej wypadków drogowych, bo część kierowców unika jazdy tego dnia.
Z drugiej strony, istnieje nawet nazwa fobii związanej z tym dniem – paraskewidekatriafobia – czyli lęk przed piątkiem trzynastego.
Psycholodzy zauważają, że przesądy mają charakter autowzmacniający. Jeśli ktoś spodziewa się pecha – łatwiej zinterpretuje każdą drobną nieprzyjemność jako „dowód”. A gdy zdarzy się coś złego – łatwiej zapamięta datę jako wyjątkową.
Mimo to wiele osób – niezależnie od wykształcenia i wieku – przyznaje się do drobnych rytuałów ochronnych. Ot, na wszelki wypadek.
Choć nie ma naukowych podstaw, by uznać piątek trzynastego za szczególnie pechowy, to symbolika tego dnia jest głęboko zakorzeniona w kulturze i zbiorowej wyobraźni. Może to nie pech – a potrzeba przeżycia dreszczyku emocji – sprawia, że tak chętnie o nim mówimy?
A więc: dziś piątek trzynastego. Wierzyć czy nie wierzyć? Jak to zwykle bywa z przesądami – wszystko zależy od nas.
Zamieszczone komentarze są prywatnymi opiniami Użytkowników portalu. Redakcja portalu tuWodzislaw.pl nie ponosi odpowiedzialności za ich treść.
Dni Wodzisławia Śląskiego: zmiana organizacji ruchu, więcej autobusów
5429
Wstrząs w kopalni Rydułtowy. Był odczuwalny na powierzchni
5350
60-latka z Wodzisławia Śląskiego straciła niemal 60 tysięcy złotych. Uwiodła ją „górnicza emerytura z Kambodży”
5091
„Decyzje trudne, ale konieczne”. Eko-Okna odcinają się od zarzutów o masowych zwolnieniach
4733![Samochód odjechał bez kierującej. Niebezpieczne zdarzenie przy szpitalu [WIDEO]](/images/t75//news/31297/szpital-jastrzebie_6874e0db25b706_01506114.jpg.jpg)
Samochód odjechał bez kierującej. Niebezpieczne zdarzenie przy szpitalu [WIDEO]
4438Zarzuty dla urzędniczki. SWD: "przekręt przetargowy", "pominięto głównego sprawcę"
+22 / -360-latka z Wodzisławia Śląskiego straciła niemal 60 tysięcy złotych. Uwiodła ją „górnicza emerytura z Kambodży”
+17 / -0Problemy giganta! Dramat pracowników Eko-okien. Brak premii, dodatków i zwolnienia
+22 / -7Nie dla MZK, tak dla powiatu. Rada wybrała przyszłość transportu
+16 / -5Zatrzymanie do kontroli drogowej, które uratowało życie 49-latce
+7 / -0Poseł z regionu usłyszy zarzut? Sejm zdecyduje o immunitecie Romana Fritza
1Tragiczny bilans wakacyjnych wypadków. Już 67 ofiar śmiertelnych w dwa tygodnie!
1Rozpoczęły się Dni Wodzisławia Śląskiego. Tych gwiazd nie zobaczycie na zdjęciach
0Zaginął 32-letni mieszkaniec Pszowa. Odnaleziony po intensywnej akcji służb
0Ponad 700 metrów drogi za blisko 600 tys. złotych. Rusza remont w Marklowicach
0Byłeś świadkiem wypadku? W Twojej okolicy dzieje sie coś ciekawego? Chcesz opublikować recenzję z imprezy kulturalnej? Wciel się w rolę reportera tuWodzislaw.pl i napisz nam o tym!
Wyślij alertObowiązek jazdy w kasku do 16 roku życia dla kierowców hulajnóg i rowerów. Co o tym sądzisz?
Oddanych głosów: 16
Szanowny Czytelniku!
Chcemy dostarczać Ci coraz lepsze materiały dziennikarskie i udoskonalać funkcje naszego serwisu. Do tego są nam potrzebne Twoje zgody na lepsze dopasowanie treści marketingowych do Twoich potrzeb. Dzięki nim możemy pozyskiwać środki na rozwój naszego portalu. Dlatego poniżej przedstawiamy Ci informacje dotyczące naszej polityki bezpieczeństwa i przysługujących ci praw:
25 maja 2018 roku zaczęło obowiązywać Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (określane jako „RODO”).
Informujemy, iż: administratorem Twoich danych osobowych będzie TuPolska Sp. z o.o. z siedzibą w Rybniku, ul. 3 Maja 30, 44-200 Rybnik.
Wyznaczyliśmy Inspektora ochrony danych, z którym kontakt jest możliwy za pomocą adresu e-mailowego: [email protected].
Twoje dane osobowe będą przetwarzane w celu:
Dane osobowe mogą być udostępniane organom państwowym na ich żądanie na podstawie powszechnie obowiązujących przepisów prawa, lub innym osobom i podmiotom współpracującym- tj. podwykonawcom świadczącym na naszą rzecz usługi, w szczególności usługi informatyczne, prawne, inne usługi pomocnicze (na podstawie zawartych umów powierzenia przetwarzania danych osobowych).
Twoje dane osobowe będą przetwarzane do czasu wycofania zgody. A w przypadku zbierania danych dla celów dokonywania analiz i badań statystycznych do czasu zgłoszenia skutecznego sprzeciwu.
Posiadasz prawo dostępu do treści swoich danych oraz prawo ich sprostowania, usunięcia, ograniczenia przetwarzania, prawo do przenoszenia danych (od 25 maja 2018), prawo wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania, prawo do cofnięcia zgody w dowolnym momencie bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej cofnięciem. W celu skorzystania z powyższych praw należy skontaktować się z Inspektorem ochrony danych
Masz prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego, gdy uznasz, iż przetwarzanie Twoich danych osobowych narusza przepisy ogólnego rozporządzenia o ochronie danych osobowych z dnia 27 kwietnia 2016 r.
Podanie danych osobowych jest dobrowolne aczkolwiek niezbędne do świadczenia usług na Twoją rzecz. Brak podania danych uniemożliwi nam świadczenie usług.
Twoje dane osobowe są przetwarzane w sposób zautomatyzowany w tym również w formie profilowania. Konsekwencją takiego przetwarzania będzie prowadzenia działań marketingowych oraz handlowych dopasowanych do Twoich potrzeb i zainteresowań.
W związku z powyższym prosimy o zaznaczenie pola: „zgadzam się”, w przypadku wyrażenia zgody na przetwarzanie danych osobowych w celach marketingowych (w tym analizowanie oraz profilowanie w celach marketingowych) przez TuPolska Sp. z o.o. Dane osobowe zbierane są w ramach korzystania z usług, ze stron internetowych oraz zapisywanych w plikach cookies.
Zostałem/am zapoznany/a z pouczeniem dotyczącym z prawa dostępu do treści moich danych i możliwości ich poprawiania. Przyjmuję do wiadomości, że mogę w dowolnym momencie wycofać tę zgodę. Wycofanie przeze mnie zgody nie ma wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie mojej zgody przed jej wycofaniem
