Lampę z dawnej synagogi i inne cenne zabytki kupiło muzeum w Wodzisławiu (zdjęcia, wideo)

Starostwo przekazało 9,5 tys. zł. Dziś w Muzeum dyrektor Sławomir Kulpa i wiceprezydent Barbara Chrobok dziękowali Danucie Maćkowskiej, członkowi Zarządu Powiatu wodzisławskiego i Eugeniuszowi Wali, przewodniczącemu Rady Powiatu Wodzisławskiego za wsparcie.

Sławomir Kulpa podkreśla, że najcenniejszym zabytkiem dla historii miasta jest niewielki mosiężny żyrandol pochodzący z synagogi wodzisławskiej. Bożnica powstała w 1789 r. przy obecnej ulicy Targowej 5 (najpierw drewniana, a później murowana) i funkcjonowała oficjalnie do 1924 r.

W 1938 r. obiekt został gruntownie przebudowany i przeznaczony na Dom Powstańca. Do dziś pozostało jedynie kilka zdjęć fasady synagogi z lat 30 - XX w. Żyrandol jest dziś jedynym niemym świadkiem minionej historii, który związany jest z funkcjonowaniem tej bożnicy, o czym świadczą napisy wygrawerowane na rancie zabytku. Pierwsza inskrypcja powstała w języku hebrajskim. Jest ona niekompletna i w translacji brzmi: "Di szul in..." (Synagoga w...).

- Jest to zapewne starszy napis wykonany przez producenta lub sprzedawcę. Podobne napisy zawierały informacje o dedykowaniu - ofiarowaniu danego przedmiotu dla danej modlitewni. Drugi napis, stylistycznie zupełnie inny, wygrawerowany kursywą w języku niemieckim brzmi: "Synagoge Loslau". Zapewne mógł powstać po zakupie lub przekazaniu żyrandola dla gminy wodzisławskiej - mówi dyrektor.

- Żyrandol wyprodukowano na przełomie XIX i XX w. Ma długość 30 cm i identyczną szerokość rozpiętości ramion. Sześcioramienny żyrandol nawiązuje symbolicznie do gwiazdy Dawida. Paliwem dla niego był początkowo oliwa, ale w późniejszym okresie żyrandol zelektryfikowano wyprowadzając z każdego ramienia żarówkę wraz z oprawką - mówi Sławomir Kulpa.

Kolejnym eksponatem jest kropielnica francuska związana z zasłużoną osobą dla miasta, inspiratorem budowy nowego kościoła parafialnego księdzem dziekanem Henrykiem Weltike (1863-1911). Obiekt ten powstał ok. 1910 r. i ma u dołu pojemniczka na święconą wodę wygrawerowaną inskrypcję: "Heinrich Weltike - Probst".

Wśród przedmiotów jest także kryształowa karafka, nóż wykonany z kości słoniowej do otwierania listów oraz dzwonek. Wszystkie te przedmioty pochodzą z dawnego hotelu Piast znajdującego się przy wodzisławskim Rynku 27. Jego właścicielem był od 1922 r. hotelarz i radny miejski - August Słanina (1885-1951). On też w 1930 r. rozbudował obiekt o dwie kondygnacje. Hotel Piast został zniszczony w czasie działań wojennych w marcu 1945 r.

- Innym ekskluzywnym przedmiotem jest kryształowa karafka z restauracji Zamkowa, która znajdowała się przy Rynku 3 w dawnej kamienicy rodziny Katz - mówi dyrektor.

Następne przedmioty to dwie zdobione drewniane laski. Pierwsza z nich należała z kupca żydowskiego - E. Loewe i zakończona została srebrną głową konia. Druga należała do Stefana Krzystka (komendanta wodzisławskiej policji, radnego miejskiego, redaktora gazety "Echa Odry" w latach 1925-1926) i posiada uchwyt w kształcie syreny.

Pięknym eksponatem jest parasol należący do kupca Adolfa Loewe z końca XIX w. Kolejnym przedmiotem jest srebrna zdobiona papierośnica należąca do inspektora Stanisława Kołackiego z wyrytą datą: "7 listopad 1922 r.".

Ostatnim przedmiotem jest filigranowy portfelik należący do Julii Kantner. Była ona żoną handlowca i właściciela hotelu Germania Józefa Merkwy (1879-1920).

Całość zaoferowanych zabytków liczy łącznie jedenaście przedmiotów. Przed zakupem wyceniono je na 9,5 tysiąca złotych. Eksponaty są wyjątkowo dobrze zachowane i stanowią dziedzictwo dawnego Wodzisławia Śląskiego, miasta zniszczonego w czasie II wojny światowej niemal w 85 proc. 

Przedmioty znajdowały się w prywatnych rękach. Właściciel wystawił je na sprzedaż i tym sposobem trafili na nie wodzisławscy muzealnicy. Sławomir Kulpa tłumaczy, że przed zakupem dokonano analizy eksponatów pod kątem ich autentyczności.