Licząca ponad 240 lat restauracja znów zacznie przyjmować gości

Karczma od początku swojego istnienia należy do miasta. Zmieniali się tylko jej najemcy. Poprzedni zakończył działalność 31 października 2020 roku. Pokonały go ograniczenia pandemiczne.

– Mimo pomocy ze strony miasta, polegającej na czasowym obniżeniu czynszu i umorzeniu części podatku o łącznej wartości kilkunastu tysięcy złotych, prowadzący lokal gastronomiczny nie był w stanie utrzymać się w aktualnej sytuacji na rynku i z końcem października rozwiązana została umowa najmu – mówił wówczas burmistrz Sławkowa Rafał Adamczyk.

Austeria wymagała remontu

Już wtedy samorządowiec zapowiadał, że przed ogłoszeniem kolejnego przetargu na najem miasto przeprowadzi gruntowny remont obiektu. Naprawione zostały m.in. ściany fundamentowe, kolumnady. Konieczny jest też remont dachu. Umowę z nowym najemcą sławkowskiej karczmy podpisano 21 listopada. Lokal przyjmie gości na wiosnę, po przeprowadzeniu przez restauratora niezbędnych prac przygotowawczych.

Austeria wystartuje ponownie wiosną 2023 roku

- To bardzo dobra wiadomość, że po okresie pandemii uda się nam wznowić oczekiwaną przez mieszkańców i turystów działalność gastronomiczną w naszej perełce architektury drewnianej – mówi burmistrz. – Mam nadzieję, że nowa oferta restauracyjna doskonale wpisze się w potencjał turystyczny miasta, szczególnie w kontekście utworzonego przez nas Parku Doliny Białej Przemszy i Centrum Edukacji Ekologicznej i Kulturowej, które przyciągają do nas wielu gości, nie tylko z naszego regionu – dodaje gospodarz miasta.

Austeria Miejska w Sławkowie Pierwochą Zwana

Sławków w 1781 roku leżał na terenie woj. krakowskiego, tuż przy ówczesnej granicy polsko – austriackiej. Lokal w ówczesnych czasach nosił nazwę Austeria Miejska w Sławkowie Pierwochą Zwana. Tej oficjalnej nazwy karczma położona w Rynku Sławkowskim używana była do utraty przez Sławków praw miejskich w 1870 roku.

Określenie „Pierwocha” pochodzi prawdopodobnie od słowa „pierwsza”, czyli najstarsza lub największa. Jak podaje serwis miejski, nie można również wykluczyć, że nazwa ta została utworzona od nazwiska jednego z licznych jej dzierżawców.

Austeria (z jęz. włoskiego) to z kolei staropolskie określenie karczmy o najwyższym standardzie, dobrze wyposażonej i posiadającej bogaty asortyment wszelakiego jadła i napitków, mieszczącej się w solidnym, obszernym budynku, spełniającym jednocześnie funkcje gastronomiczne oraz hotelowo-stajenne w zajeździe.

„Niewątpliwie sławkowska Austeria jest najpiękniejszą spośród wszystkich zachowanych do dzisiejszych czasów. Jej usytuowanie i architektura dają najpełniejsze wyobrażenie o budownictwie i sztuce ciesielskiej w przedrozbiorowej Polsce. Budynek stanowi klasyczny przykład drewnianej staropolskiej karczmy. Zbudowany został na planie litery "T". Całość budynku o powierzchni 380 metrów kwadratowych przykrywa dwuspadowy dach.” czytamy w opisie zabytku.

Tradycje karczmarstwa w Sławkowie sięgają XIII wieku

Dalej dowiadujemy się, że historia karczmarstwa sławkowskiego jest starsza niż samo miasto. Już w kronice Jana Długosza odnajdujemy informację, iż w 1220 roku biskup krakowski Iwo Odrowąż uposażył klasztor Świętego Ducha w Prądniku pod Krakowem dochodami z karczem sławkowskich. Wiadomość ta jako pierwsza potwierdza nie tylko istnienie Sławkowa w początkach XIII wieku, ale również zaświadcza o prężnym ośrodku wymiany handlowej i funkcjonowaniu co najmniej dwóch tego typu obiektów.

W kolejnych wiekach mamy wiele wzmianek o sławkowskich karczmach i dochodach z nich czerpanych przez biskupów krakowskich, starostów Klucza Sławkowskiego i mieszczan. Często też dochodziło do konfliktów o zyski czerpane z praw do warzenia piwa i palenia gorzałki oraz ich sprzedaży w karczmach Klucza Sławkowskiego, których np. w 1734 roku było aż osiemnaście. W 1787 roku odnotowane zostały nazwy trzech z nich, funkcjonujących w samym mieście: Austeria Miejska, Szopa Sławkowska i Karczma Wygoda, w informacji zawarta jest również wzmianka, iż łącznie sprzedały one 1620 garnców gorzałki i 219 beczek piwa.

Karczma starsza niż Austeria

Jakkolwiek budynek Austerii w obecnym kształcie pochodzi najprawdopodobniej z roku 1781, to jednak przyjąć należy za pewnik, że zabytek ten sięga czasów o wiele wcześniejszych, i że w ciągu wieków był wielokrotnie przebudowywany, chociaż zawsze usytuowany w tym samym pryncypialnym miejscu przy gościńcu śląskim, którego częścią była główna arteria wiodąca przez Rynek. Świadczą o tym również m.in. XIII-wieczne mury odkryte pod fundamentami Austerii oraz bardzo liczne fragmenty karczmarskiej ceramiki odnajdywane podczas prac ziemnych w różnych częściach obiektu.