W Katowicach o drodze od węgla do atomu. Ministerstwo Przemysłu przedstawiło założenia Białej Księgi

Przygotowanie Białej Księgi Transformacji - dokumentu, który wyznaczy kierunki transformacji energetycznej polskich regionów górniczych - zostało powierzone powołanemu w tym celu zespołowi ekspertów przez minister przemysłu Marzenę Czarnecką na podstawie zarządzenia z 26 lutego 2025 r.

W gronie specjalistów znaleźli się przedstawiciele Ministerstwa Przemysłu, Banku Światowego oraz środowiska naukowego o dorobku naukowym związanym z tematyką objętą zakresem Białej Księgi Transformacji (chodzi o specjalizacje z dziedziny prawnej, ekonomicznej i społecznej, organizacji i zarządzania oraz górniczej i środowiskowej).

Jak wynikało z zarządzenia, do zadań zespołu naleało m.in.: zapewnienie wsparcia w działaniach związanych z przygotowaniem Białej Księgi Transformacji, określenie zakresu prac niezbędnych do przygotowania Białej Księgi Transformacji oraz opracowanie założeń oraz treści Białej Księgi Transformacji.

Od węgla do atomu. W Katowicach o założeniach Białej Księgi Transformacji

Zgodnie z wcześniejszą zapowiedzią Ministerstwa Przemysłu, założenia Białej Księgi przedstawiono podczas Międzynarodowej Konferencji „Bezpieczeństwo energetyczne a transformacja regionu”, związanej z polską prezydencją w Radzie UE.

Wydarzenie zaplanowano na środę 23 kwietnia - podczas XVII Europejskiego Kongresu Gospodarczego w Katowicach.

Najpierw, podczas krótkiego briefingu prasowego minister przemysłu Marzena Czarnecka podkreśliła znaczenie energetyki jądrowej w zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego Polski oraz potrzebę zintegrowanego podejścia do transformacji terenów pogórniczych.

Osobny wątek podczas konferencji poświęcono m.in. bieżącej sytuacji JSW i znaczeniu węgla koksowego.

Transformacja systemowa, nie symboliczna

Briefing minister Czarnecka rozpoczęła od przedstawienia trzech filarów "Białej Księgi" przemian:

• przekształcania terenów pogórniczych,
• wsparcia ludzi,
• koordynowanego zarządzania transformacją.

Podkreśliła, że kluczowe jest podejście hybrydowe – łączenie kompetencji różnych resortów.

Nie można być specjalistą od wszystkiego, to znaczy, że jest się od niczego. My chcemy być takim spinaczem kompetencji i liczymy na to, że będziemy mieli wsparcie z różnych innych resortów. Już mamy, ale będzie ono coraz większe, żebyśmy mogli tą transformację od węgla do atomu przeprowadzić - mówiła minister Czarnecka.

Minister zaznaczyła, że konieczność zagospodarowania terenów pogórniczych nie ogranicza się tylko do Śląska, lecz obejmuje wszystkie regiony, które wymagają wsparcia inwestycyjnego i społecznego.

Atom jako fundament bezpieczeństwa

Towarzyszący minister Czarneckiej Wojciech Wrochna, pełnomocnik rządu ds. strategicznej infrastruktury energetycznej, zabrał głos ws. energetyki jądrowej. Podkreślił, że atom ma stać się kluczowym elementem miksu energetycznego, zapewniającym "energię zeroemisyjną, dyspozycyjną i bezpieczną".

– Ta energetyka jądrowa to jest właśnie coś, co robimy po to, żeby to bezpieczeństwo energetyczne zapewnić – zaznaczył.

Koszt pierwszej lokalizacji elektrowni jądrowej w Polsce oszacowano na 192 miliardy złotych. Ministerstwo liczy, że aż 53 miliardy z tej sumy (ponad 40%) zostanie w kraju jako „local content”.

Chcemy, żeby te pieniądze pracowały również dla polskich przedsiębiorców, dla polskich regionów. Żeby ta współpraca dawała szansę na rozwój, a nie tylko bezpieczną energię – mówił Wojciech Wrochna.

Oprócz korzyści gospodarczych, Wojciech Wrochna podkreślił też potrzebę edukacji i tworzenia kadr dla energetyki jądrowej.

Zaznaczył, że projekt ma mieć charakter partnerski – nie tylko import technologii, ale też aktywną współpracę z amerykańskimi partnerami.

Umowa z Westinghouse-Bechtel blisko finalizacji

Zapytany przez dziennikarzy o kwestie terminów, Wojciech Wrochna zapowiedział, że w przyszłym tygodniu planowane jest formalne podpisanie umowy pomostowej (EDA) z konsorcjum Westinghouse-Bechtel dotyczącej budowy elektrowni jądrowej na Pomorzu. 

Jesteśmy gotowi z zatwierdzeniami korporacyjnymi i wydaje mi się, że w przyszłym tygodniu dojdzie do formalnego podpisania tej umowy (pomostowej z Westinghouse-Bechtel ws. budowy elektrowni jądrowej na Pomorzu). Myślę, że w ciągu kilkudziesięciu godzin będziemy to też komunikować – zapowiedział.

Dodał, że jeszcze w tym tygodniu może się również ukazać wstępny projekt nowego Programu Polskiej Energetyki Jądrowej (PPEJ).

Jesteśmy na finalizacji ostatnich szlifów (...) i to będzie do publikacji – mówił.

Podkreślił jednak, że dokument będzie jeszcze przedmiotem konsultacji.

Zbierzemy uwagi, później jeszcze finalny dokument PPEJ-u się pokaże – zaznaczył Wrochna.

Węgiel z JSW: surowiec strategiczny

W trakcie briefingu poruszono również temat trudnej sytuacji Jastrzębskiej Spółki Węglowej. Minister przemysłu została przez dziennikarzy zapytana o to, czy w obliczu poważnych problemów finansowych spółka otrzyma od resortu wsparcie.

Minister Czarnecka przypomniała, że JSW dostarcza węgiel wykorzystywany w przemyśle stalowym, a więc inny niż tradycyjny węgiel energetyczny.

JSW to trochę inny węgiel. Węgiel konsumpcyjny, dotyczący funkcjonowania przemysłu stalowego, o czym musimy pamiętać – zaznaczyła.

Poinformowała jednak, że Ministerstwo Przemysłu pozostaje w kontakcie z Ministerstwem Aktywów Państwowych, które bezpośrednio nadzoruje spółkę. Odniesiono się również do apeli dotyczących przesunięcia składek zdrowotnych czy powrotu opłaty solidarnościowej do JSW.

– Sygnały są trudne, ale nie poddawajmy się – podsumowała krótko szefowa resortu.

Europa otwarta na atom

Po briefingu rozpoczęła się zorganizowana przez resort przemysłu Międzynarodowa Konferencja "Bezpieczeństwo energetyczne a transformacja regionu".