Nowe domy w Wodzisławiu i powiecie: budowlany miszmasz czy ład architektoniczny?

Pierwszy krok do budowy domu

Jeszcze przed zakupem działki warto sprawdzić czy teren, na którym planujemy dokonać inwestycji objęty jest miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. - Doświadczony projektant powinien umieć pogodzić dwie kwestie związane z projektem  – wolność inwestora, który myśli, że będąc właścicielem danej posesji, może zrobić na niej co chce oraz zapisy planu zagospodarowania przestrzennego, który pewne rzeczy narzuca lub ogranicza – zauważa Arkadiusz Zientala, architekt Pracowni Projektowej ArCADius w Wodzisławiu Śląskim.

>>czytaj również: Nowe domy w Wodzisławiu i powiecie. Gdzie powstaje ich najwięcej?

Celem miejscowego planu zagospodarowania jest dbanie o ład przestrzenny. Dokument daje samorządom możliwość decydowania o kierunkach rozwoju konkretnego terenu dopuszczając lub wykluczając pewne możliwości architektoniczne i urbanistyczne. Określa funkcje, które pełni dana działka. Tam znajdziemy wszystkie informacje na temat przeznaczenia terenu.

Elewacja, dachy, wielkość budynku

W powiecie wodzisławskim wszystkie gminy posiadają aktualne plany zagospodarowania. Zapisy w dokumentach poszczególnych gmin są zbliżone. Co w nich znajdziemy? Zasady dotyczące kształtu dachów, koloru elewacji, wielkości budynku w stosunku do działki, odległości między budynkami itp.

- Nakazuje się kolorystykę dachów spadzistych w gamie kolorów czerwieni, brązu i grafitu, usytuowanie budynków względem ciągów komunikacyjnych – wylicza przykłady Rudolf Kozub, zastępca kierownika Referatu Gospodarki Komunalnej Inwestycji i Środków Zewnętrznych Urzędu Gminy Lubomia.

W gminie Mszana maksymalna powierzchnia zabudowy w stosunku do powierzchni działki budowlanej powinna wynosić 40 procent. Plan określa zachowanie zielonej powierzchni oraz wysokość zabudowy mieszkaniowej – nie wyższe niż 12 metrów.

- Nie należy stosować jaskrawej kolorystyki elewacji i ogrodzeń. Jeśli natomiast na tej samej działce budowlanej stoi kilka budynków obowiązuje nakaz zharmonizowania kolorystyki elewacji i materiałów wykończeniowych poszczególnych budynków – wyjaśnia Mirosława Książek-Rduch, rzecznik prasowy Gminy Mszana.

Z kolei w Radlinie preferowana kolorystyka elewacji to przede wszystkim pastele, zaś dla dachów odcienie czerwieni, brązu, szarości i czerni. - Dla elewacji budynków określono następujące materiały: tynki, cegła licowa, ceramiczne materiały licowe, kamień, drewno, szkło, elementy stalowe – dodaje Marek Gajda, rzecznik prasowy radlińskiego magistratu.

Nawiązanie do istniejącej architektury

W dokumentach znajdziemy też nakaz nawiązania nowej architektury do cech budynków już istniejących w sąsiedztwie. - Duże znaczenie w kształtowaniu przestrzeni, jej ładu z pewnością ma forma nowych obiektów kubaturowych, które powinny wpisywać się w istniejący krajobraz – podkreśla Mateusz Jamioła, asystent prezydenta Wodzisławia Śląskiego.

Arkadiusz Zientala podkreśla jednak że zapisy planów zagospodarowania przestrzennego (i to nie tylko w przypadku naszego powiatu) nie określają jednoznacznie formy i funkcji planowanej zabudowy przypisanej do konkretnego terenu i niestety dają pewną dowolność interpretacji. Przykładowo - zapis dotyczący zasady kształtowania zabudowy mieszkalnej z możliwością stosowania dachów płaskich lub spadzistych o kącie nachylenia do 45 stopni, powoduje całkowitą dowolność kształtowania bryły budynku.

- W efekcie każdy inwestor kieruje się swoim gustem i trudno go namówić do przestrzegania ładu architektonicznego czy urbanistycznego, wpisując jego budynek w już istniejącą zabudowę. Gminy wprowadzając plany zagospodarowania przestrzennego starają się  chronić ład architektoniczny, ale nie zawsze jest to możliwe – komentuje.

Duża rola projektanta

Zdaniem architekta umiejętne zharmonizowanie nowego budynku z terenem to ciężka rola jaką powinien odegrać projektant. - To podstawowa wartość projektu. Autor opracowania powinien pojechać w teren, sprawdzić jak wygląda zabudowa na sąsiednich działkach i zwrócić uwagę na to, aby nowy budynek wpisywał się w otaczający teren i nie psuł istniejącego krajobrazu. To jednak nie zawsze się udaje, bo często inwestor ze swoim budynkiem chce się wyróżniać na tle innych obiektów - podkreśla Arkadiusz Zientala.

Budowlany miszmasz

Na przestrzeni lat wizja budowania domów dosyć często ewoluowała. Nie inaczej było w naszym powiecie. Piętrowe klocki z lat 70-tych, wymyślne pałacyki, domy wielopokoleniowe z nadbudowanym użytkowym poddaszem.

- Przeszliśmy chyba przez wszystkie możliwe style projektowania. Zmienia się to w zasadzie co parę lat. I tak, gdy 10 lat temu dominowały układy dworkowe "obowiązkową z kolumienkami i trelinkami" tak teraz to są budynki o formie kubistycznej , bez tradycyjnego detalu zabudowy mieszkalnej. Obecnie przeważają obiekty o niewielkiej kubaturze i powierzchni użytkowej, nie buduje się już domów wielopokoleniowych. Tak jest i funkcjonalnie, i ekonomicznie. To jest słuszny trend – zauważa architekt.

Dobre praktyki: Nieboczowy

Wśród przykładów dobrych praktyk harmonijnej zabudowy nie sposób nie wymienić Nieboczów. To prawdopodobnie najnowocześniejsze pod względem architektonicznym sołectwo w Polsce.

- Mieszkańcy najpierw wybrali tereny pod lokalizację wsi. Kiedy ta decyzja zapadła musieliśmy uruchomić procedurę zagospodarowania przestrzennego. Urbaniści w oparciu o działki starali się stworzyć harmonijny plan zabudowy, który uwzględniał również obiekty pożytku publicznego. Określony został wygląd domów, dobór materiałów, kolorystyka – wyjaśnia Bogdan Burek, zastępca wójta gminy Lubomia.

O więcej przykładów w naszym powiecie jednak trudno. - Jeżeli jest możliwość zagospodarowania całego terenu (osiedla) , i to najlepiej pod okiem jednego architekta, to jest duże prawdopodobieństwo stworzenia spójnej i harmonijnej architektury oraz ładu przestrzennego.  Najczęściej mamy jednak do czynienia z zabudową wolnych luk (pojedynczych działek) na zasadzie plomb. Wtedy jest to sprawa bardzo indywidualna zarówno dla inwestora jak i projektanta – podkreśla Arkadiusz Zientala.

- Dużo budynków powstaje np. w Czyżowicach. Przykładem może być  ulica Nowa , gdzie powstają całe osiedla nowych domów. Jednak rzadko się zdarza, aby sąsiadujące ze sobą budynki nawiązywały do siebie formą czy detalem architektonicznym, a przecież wszystkie powstają na podstawie tego samego planu zagospodarowania przestrzennego – dodaje architekt.

Czy gminy powinny narzucać wygląd nowych domów? Czekamy na Wasze opinie i komentarze!